ਬੋਧ-ਰੁੱਤ
ਰਵਿੰਦਰ ਰਵੀ
ਬੁਜਕੀ ਚੁੱਕਕੇ ਜਿੱਧਰ ਜਾਵਾਂ,
ਤਨ ਨੂੰ ਟੁੱਕਰ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,
ਮਨ ਦੀ ਬਾਤ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ!
ਵਾਂਗ ਅਵਾਸੀ ਜੀਵਨ ਬਣਿਆਂ,
ਦੇਸ ਬਦੇਸ ਨਗਰ ਵਣ ਭੰਵਿਆਂ,
ਭੋਂ ਉੱਤੇ ਆਕਾਸ਼ ਦੇ ਹੇਠਾਂ,
ਮੈਂ ਜਿਉਂ ਭਰਮ-ਜਲਾਂ ਦਾ ਜਣਿਆਂ!
ਵਾਟਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ, ਪੈਰ ਗੰਵਾਕੇ,
ਜੂਨ ਬੇਗਾਨੀ, ਜਿੰਦ ਹੰਢਾਕੇ,
ਕੰਨੀਂ ਖਬਰ ਹੈ ਹਾਰੇ ਰਣ ਦੀ!
ਤਨ ਨੇ ਜਿੰਨੇ ਜਿਸਮ ਹੰਢਾਏ,
ਮਨ ਨੇ ਉੰਨੇ ਬੋਝ ਉਠਾਏ!
ਹਰ ਨਾਤਾ ਇਕ ਪਰਬਤ, ਮਨ ਨੂੰ,
ਤਨ ਦੇ ਵਸਤਰ ਮੇਚ ਨਾ ਆਏ!
ਹਰ ਦੇਹ ਵਿਚ ਇਕ ਚੋਲਾ ਲਾਹਕੇ,
ਹਰ ਦੇਹ 'ਚੋਂ ਹੀ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਪਾ ਕੇ,
ਤਾਣੀ ਉਲਝੀ, ਸੁਲਝੇ ਮਨ ਦੀ!
ਮੈਂ ਬਿਨ, ਮੇਰੀ ਬਾਤ ਨਹੀਂ ਹੈ,
ਮੈਂ ਬਿਨ, ਕੋਈ ਸਾਥ ਨਹੀਂ ਹੈ,
ਮੈਂ ਬਿਨ, ਹਸਤੀ, ਬੇਪ੍ਰਤੀਤੀ _
ਸੂਰਜ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਰਾਤ ਨਹੀਂ ਹੈ!
ਮੈਂ ਵਿਚ ਬੋਧ-ਰੁੱਤ ਉਦ ਆਈ,
ਸਗਲੀ ਉਮਰਾ ਖਰਚ ਗੁਆ, ਜਦ
ਬਣਵਾਸੀ ਗੱਲ ਆਪਣੇਪਨ ਦੀ!
ਬੁਜਕੀ ਚੁੱਕਕੇ ਜਿੱਧਰ ਜਾਵਾਂ,
ਤਨ ਨੂੰ ਟੁੱਕਰ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,
ਮਨ ਦੀ ਬਾਤ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ!
ਤਨ ਨੂੰ ਟੁੱਕਰ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,
ਮਨ ਦੀ ਬਾਤ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ!
ਵਾਂਗ ਅਵਾਸੀ ਜੀਵਨ ਬਣਿਆਂ,
ਦੇਸ ਬਦੇਸ ਨਗਰ ਵਣ ਭੰਵਿਆਂ,
ਭੋਂ ਉੱਤੇ ਆਕਾਸ਼ ਦੇ ਹੇਠਾਂ,
ਮੈਂ ਜਿਉਂ ਭਰਮ-ਜਲਾਂ ਦਾ ਜਣਿਆਂ!
ਵਾਟਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ, ਪੈਰ ਗੰਵਾਕੇ,
ਜੂਨ ਬੇਗਾਨੀ, ਜਿੰਦ ਹੰਢਾਕੇ,
ਕੰਨੀਂ ਖਬਰ ਹੈ ਹਾਰੇ ਰਣ ਦੀ!
ਤਨ ਨੇ ਜਿੰਨੇ ਜਿਸਮ ਹੰਢਾਏ,
ਮਨ ਨੇ ਉੰਨੇ ਬੋਝ ਉਠਾਏ!
ਹਰ ਨਾਤਾ ਇਕ ਪਰਬਤ, ਮਨ ਨੂੰ,
ਤਨ ਦੇ ਵਸਤਰ ਮੇਚ ਨਾ ਆਏ!
ਹਰ ਦੇਹ ਵਿਚ ਇਕ ਚੋਲਾ ਲਾਹਕੇ,
ਹਰ ਦੇਹ 'ਚੋਂ ਹੀ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਪਾ ਕੇ,
ਤਾਣੀ ਉਲਝੀ, ਸੁਲਝੇ ਮਨ ਦੀ!
ਮੈਂ ਬਿਨ, ਮੇਰੀ ਬਾਤ ਨਹੀਂ ਹੈ,
ਮੈਂ ਬਿਨ, ਕੋਈ ਸਾਥ ਨਹੀਂ ਹੈ,
ਮੈਂ ਬਿਨ, ਹਸਤੀ, ਬੇਪ੍ਰਤੀਤੀ _
ਸੂਰਜ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਰਾਤ ਨਹੀਂ ਹੈ!
ਮੈਂ ਵਿਚ ਬੋਧ-ਰੁੱਤ ਉਦ ਆਈ,
ਸਗਲੀ ਉਮਰਾ ਖਰਚ ਗੁਆ, ਜਦ
ਬਣਵਾਸੀ ਗੱਲ ਆਪਣੇਪਨ ਦੀ!
ਬੁਜਕੀ ਚੁੱਕਕੇ ਜਿੱਧਰ ਜਾਵਾਂ,
ਤਨ ਨੂੰ ਟੁੱਕਰ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,
ਮਨ ਦੀ ਬਾਤ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ!
*******
No comments:
Post a Comment